Δράση για την αγροδιατροφική παράδοση και μνήμη σε 3 περιοχές της Άνδρου

Περιγραφή της πρότασης (αναφορά στους τρόπους προβολής)

Βάσει του παραπάνω σκεπτικού η πρόταση μας περιλαμβάνει συστάδα 6 συνδεόμενων κύριων δράσεων με πολλαπλή στόχευση και 11 επιμέρους δράσεις. Ακολουθεί ανάλυση των δράσεων και υποδράσεων:

1. Δράση μελέτης, φροντίδας και ανάδειξης επιλεγμένων εμβληματικών λιθόστρωτων σκαλών του δικτύου οδοιπορίας σε 3 ορεινές περιοχές της Άνδρου, ως πεδίων μελέτης και ανάδειξης της άυλης κληρονομιάς της αγροδιατροφικής παράδοσης. Η δράση 1 αναλύεται στις παρακάτω επιμέρους δράσεις :

a. φωτογραφική & ζωγραφική αποτύπωση των 3 εμβληματικών λιθόστρωτων σκαλών του δικτύου οδοιπορίας στις 3 ορεινές περιοχές μελέτης (καλυμμένα εν μέρει με βλάστηση) & τμηματική χωρική αποτύπωση με πολύγωνα σε ψηφιακό διαδραστικό χάρτη, με ενδεικτικό διαχωρισμό 20 περίπου συστάδων 5 λιθόστρωτων σκαλοπατιών η καθεμία(σύνολο 100 σκαλοπάτια) 

b. βιντεοσκόπηση με drone & osmo, των επιλεγμένων λιθόστρωτων σκαλών ως λειτουργικού συνόλου ( πέραν των επιλεγμένων 100 σκαλοπατιών), στις 3 ορεινές περιοχές μελέτης 

c. παρουσίαση της ζωγραφικής, χωρικής αποτύπωσης και βιντεοσκόπησης των επιλεγμένων συστάδων σκαλοπατιών σε διαδικτυακό χώρο (sub-domain-παρακλάδι της ιστοσελίδας του εγχειρήματος Andros Routes στην οποία παρουσιάζονται οι σημαδοτοδοτημένες διαδρομές του νησιού) 

d. σχεδιασμό και υλοποίηση διαδικτυακής καμπάνιας- ανοιχτής πρόσκλησης αναδοχής (“υιοθεσίας”) σε 2 γλώσσες (ελληνικά & αγγλικά) για καθεμία από τις 20 ενδεικτικά συστάδες σκαλοπατιών και με χρήση ψηφιακού εργαλείου επιλογής και “κατοχύρωσης” συγκεκριμένης συστάδας. Η αναδοχή θα πραγματοποιείται. είτε με οικονομική συνεισφορά είτε με παραχώρησης χορηγούμενης ή εθελοντικής εργασία, με στόχο την αποκάλυψη των σκαλοπατιών από τη βλάστηση. Κίνητρα για την αναδοχή θα αποτελούν η δημόσια αναγνώριση των αναδόχων με τη συγκατάθεση τους, ή με ανώνυμη αναφορά των αρχικών τους, καθώς και η παροχή “δικαιώματος” ο κάθε ανάδοχος να “αφήσει” μια προφορική αφήγηση/ιστορία πάνω στη συστάδα σκαλιών που υιοθέτησε ή η παραχώρηση του δικαιώματος σε τρίτο πρόσωπο. Η ιστορία αυτή, που δύναται να σχετίζεται με τον χώρο ή όχι, θα αποδίδεται στο ενδιαφερόμενο κοινό ως ηχητικό ντοκουμέντο που θα μπορεί κάποιος να ακούσει, είτε μέσω της ιστοσελίδας, είτε στο χώρο με στις συγκεκριμένες συστάδες σκαλοπατιών, μέσω εφαρμογής για smart phone με τεχνολογία augmented reality

e. δράση καθαρισμών των συστάδων σκαλοπατιών σε προσυμφωνημένη ημερομηνία με παράλληλη βιντεοσκόπηση των εργασιών και εκ νέου ζωγραφική αποτύπωση (ώστε να προκύπτει το αποτέλεσμα πριν και μετά τον καθαρισμό)

f. βιντεοσκόπηση με τη χρήση τεχνικής timelapse για την παρουσίαση της εργασίας αποκάλυψης των σκαλοπατιών από τη βλάστηση

g. δημιουργία ψηφιακού λευκώματος της φωτογραφικές & ζωγραφικής αποτύπωσης με σημειώσεις των συντελεστών

2. Δράση αρχιτεκτονικής και ιστορικής τεκμηρίωσης των εμβληματικών λιθόστρωτων σκαλών στις 3 ορεινές τοποθεσίες με αγροτική παράδοση, συνεργασία αρχιτέκτονα και ιστορικού της Καϊρείου Βιβλιοθήκης. Αναλυτικότερα :

a. δράση συγκέντρωσης βιβλιογραφικού υλικού ιστορικής & αρχιτεκτονικής τεκμηρίωσης

b. ψηφιακή έκδοση μελετήματος από την Καϊρειο βιβλιοθήκη

3. Δράση καταγραφής προφορικών μαρτυριών στις 3 περιοχές μελέτης, σχετικά με τη αγροδιατροφική παράδοση,  με αναφορές στο δίκτυο οδοιπορίας, με τη συνεργασία των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων κι ακολουθωντας τα πρότυπα καταγραφής προφορικής ιστορίας της British Library

4. Δράση δημιουργίας κορμού ξενάγησης ερμηνείας -βάσει της μεθοδολογίας ερμηνείας φυσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς του Interpret Europe- για την αγροδιατροφική παράδοση της Άνδρου με αναφορές στις περιοχές μελέτης, αξιοποιώντας το υλικό των προφορικών μαρτυριών και τα βιβλιογραφικά δεδομένα 

5. Δράση δημιουργίας ψηφιακής εφαρμογής για smart phone & tablet με χρήση τεχνολογίας augmented reality, στο πλαίσιο της οποίας θα συνδέονται οι “κατατεθείσες” στα σκαλοπάτια προφορικές ιστορίες ως ηχητικά ντοκουμέντα διαθέσιμα προς ακρόαση, με τις εμβληματικές συστάδες σκαλοπατιών που έτυχαν αναδοχής και εναλλακτικά διαδικτυακά επί της ζωγραφικής απεικόνισης των σκαλών στην ιστοσελίδα της δράσης 

6. Δράση καταγραφής, ανάδειξης  ενδυνάμωσης της ενεργούς αγροδιατροφικής παραγωγικής και πολιτιστικής δραστηριότητας των 3 ορεινών περιοχών μελέτης, 

a. δράση καταγραφής τοπικών παραγωγών, με τη συνδρομή των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων, στις περιοχές μελέτης όπου βρίσκονται οι συστάδες σκαλοπατιών και οι οποίοι ενδιαφέρονται να διαθέτουν τα προϊόντα τους. Η δράση περιλαμβάνει τη δημιουργία ψηφιακής φόρμας με αυτοματισμό ώστε να υπάρχει αυτόματη  παρουσίαση τους σε διαδραστικό χάρτη με συντεταγμένες και με πληροφορία για τα είδη τροφής που παράγουν. Σε “αντάλλαγμα” ο κάθε παραγωγός θα καλείται να μοιραστεί μια ιστορία που σχετίζεται με τη δραστηριότητα του και την περιοχή του. Οι ιστορίες αυτές θα μπορούν επίσης να αξιοποιηθούν  ”επενδύοντας” τα σκαλοπάτια που θα έχουν καθαριστεί

b. δράση ενδυνάμωσης μερίδας του τοπικού δυναμικού αγροδιατροφικής & πολιτιστικής δραστηριότητας (αγροτών-παραγωγών τροφής και των ενεργών πολιτιστικών συλλόγων), στις περιοχές μελέτης, με τη βοήθεια εξειδικευμένου εκπαιδευτικού σεμιναρίου του Interpret Europe για την ενσωμάτωση των μεθόδων ερμηνείας της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς στη λειτουργία και επικοινωνία παραγωγών και φορέων 

Προβολή & εργαλεία

Το σύνολο της δράσης θα φιλοξενηθεί διαδικτυακά, όπως και η καμπάνια αναδοχής στην υφιστάμενη ιστοσελίδα του εγχειρήματος Andros Routes μέσω παρακλαδιού (sub-domain)

;όπως και το υλικό κάθε υποδράσης της πρότασης (λευκωμα αρχιτεκτονικής αποτύπωσης λιθόστρωτων σκαλών)

Αντικείμενα της πρότασης αποτελούν :

• 3 επιλεγμένες εμβληματικές λιθόκτιστες σκάλες που δεσπόζουν σε ορεινές περιοχές, στο αιώνων παλαιό δίκτυο οδοιπορίας του νησιού και οι οποίες σταδιακά εξαφανίζονται κάτω από τη βλάστηση. Οι σκάλες αυτές επιλέγονται όπως εξηγήθηκε και παραπάνω ως πολυσήμαντα στοιχεία του αγροτικού τοπίου και καθίστανται αντικείμενα μελέτης, φροντίδας και διαφύλαξης . 
• η αγροδιατροφική παράδοση των ορεινών περιοχών μελέτης στις οποίες εντοπίζονται οι 3 εμβληματικές σκάλες, όπως αυτή επιβιώνει στις μνήμες αλλά και στις πρακτικές σύγχρονων παραγωγών προϊόντων στις περιοχές μελέτης. Η καταγραφή της αγροδιατροφικής μνήμης αλλά και της παρούσας παραγωγικής δραστηριοποίησης τοπικά αποτελούν εδώ το αντικείμενο καταγραφής, μελέτης, ανάδειξης & στήριξης

Εμπλεκόμενες ομάδες- στόχοι της πρότασης αποτελούν :

• ενδιαφερόμενοι ανάδοχοι συστάδων σκαλοπατιών (κάτοικοι, εποχικοί ή μόνιμοι, ή/και επισκέπτες)
• πολιτιστικοί σύλλογοι στις περιοχές μελέτης
• αγρότες- παραγωγοί τοπικών προϊόντων στις ορεινές περιοχές μελέτης
• επισκέπτες/χρήστες των πεζοπορικών διαδρομών (κάτοικοι ή/και επισκέπτες)

Συνεργάτες της πρότασης αποτελούν :

• μελετητές αρχιτέκτονες προκειμένου για την αποτύπωση των εμβληματικών σκαλών
• ειδικός video προκειμένου για την αποτύπωση της αρχικής κατάστασης των εμβληματικών συστάδων σκαλοπατιών & της αποκάλυψης τους
• ειδικός πληροφορικής – developer ηλεκτρονικού εργαλείου & εφαρμογής για smart phone
• τοπικοί πολιτιστικοί σύλλογοι
• ερευνητές Καϊρείου Βιβλιοθήκης (αρχιτέκτων και ιστορικός)
• ειδική στη διαμόρφωση ξενάγησης ερμηνείας
• εκπαιδεύτρια ερμηνείας φυσικής & πολιτιστικής κληρονομιάς προκειμένου για την εκπαίδευση των ενεργών παραγωγών και των πολιτιστικών συλλόγων

Παραδοτέα της πρότασης : 

• ψηφιακό λεύκωμα φωτογραφικής & ζωγραφικής απόδοσης των 3 εμβληματικών σκαλών στις 3 ορεινές περιοχές της Άνδρου με σημειώσεις πριν και μετά τον καθαρισμό τους
• video των 3 εμβληματικών σκαλών, πριν τον καθαρισμό & video με τον καθαρισμό των σκαλών σε γρήγορη ταχύτητα (time lapse)
• ψηφιακός χάρτης με στοιχεία επικοινωνίας και προϊόντα των τοπικών παραγωγών & στοιχεία επικοινωνίας των πολιτιστικών συλλόγων της Άνδρου σε σχέση με τις πεζοπορικές διαδρομές
• ιστορική και αρχιτεκτονική τεκμηρίωση των 3 ορεινών σκαλών με τη μορφή ψηφιακής έκδοσης
• κορμός ξενάγηση ερμηνείας για την αγροδιατροφική παράδοση της Άνδρου στις 3 ορεινές περιοχές μελέτης
• προφορικές μαρτυρίες που αφορούν την αγροδιατροφική παράδοση στις 3 περιοχές  μελέτης με τη μορφή ψηφιακών αρχείων video & ήχου

Φορείς που συμμετέχουν στην υλοποίηση της πρότασης (με ρόλο, συντονιστής, συνδιοργανωτής, εταίρος) 

Ερευνητικό Κέντρο Άνδρου : συντονιστής

Καΐρειος Βιβλιοθήκη : εταίρος

Ομάδα αρχιτεκτόνων (Τζώρτζης Κοντός & Οδυσσέας Κλεισούρας) : εταίρος

Ειδικός παραγωγός video (Επαμεινώνδας Μαρμαράς) : εταίρος

Ειδικός πληροφορικής – developer (Angry Parrot) : εταίρος

Πολιτιστικοί Σύλλογοι 3 ορεινών περιοχών της Άνδρου, σε βορρά, κέντρο, νότο : εταίροι

Τοπικοί παραγωγοί 3 ορεινών περιοχών της Άνδρου : εταίροι

Τασούλα Βερβενιώτη, ιστορικός, εξειδίκευση σε εκπαίδευση ομάδων προφορικής ιστορίας (δημιουργία οδηγού συνέντευξης): Εταίρος

Βάλια Στεργιώτη : Υπεύθυνη εκπαίδευσης του ευρωπαϊκού φορέα Interpret Europe στην προφορική και γραπτή ερμηνεία-Εταίρος

Στόχος-προσδοκώμενα αποτελέσματα (του φορέα υλοποίησης)

Οι δράσεις που προτείνονται επιχειρούν να αποδώσουν σύγχρονη αξία στον αγροτικό χώρο, αξιοποιώντας τη μνήμη και τη ζώσα παράδοση με φρέσκια ματιά, καινοτομία και σε σύνδεση με το παρόν του χώρου μελέτης. 

Επιχειρούν επίσης να ενδυναμώσουν βασικούς θεματοφύλακες και χρήστες του αγροτικού χώρου, τους ενεργούς παραγωγούς τροφής-αγρότες και τους ανθρώπους των πολιτιστικών συλλόγων, προς την κατεύθυνση της κατανόησης και αξιοποίησης της κληρονομιάς που τους περιβάλλει. 

Αναλυτικότερα προσδοκώμενα αποτελέσματα αποτελούν:

• η ενεργή συμμετοχή στην μελέτη, φροντίδα, κατανόηση και ανάδειξη της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς σε σχέση με το αγροτικό τοπίο της Άνδρου, πρωτίστως από ανθρώπους του τόπου (ανάδοχοι σκαλοπατιών, εκπροσώπους τοπικών πολιτιστικών συλλόγων) αλλά και το ευρύτερο κοινό. 
• η έμπρακτη αξιοποίηση της κληρονομιάς του αγροτικού χώρου με οφέλη για τους θεματοφύλακες αυτής, τις εμπλεκόμενες ομάδες ενεργών παραγωγών τροφής και τους συλλογικούς πολιτιστικούς φορείς των χωριών
• η ενίσχυση της μελέτης και έρευνας της αγροτικής κληρονομιάς κι αξιοποίηση των ερευνητικών ευρημάτων για την ανάδειξη της ταυτότητας των περιοχών και την τουριστική τους προβολή
• η δημιουργία παρακαταθήκης προφορικών μαρτυριών για την αγροδιατροφική παράδοση των ορεινών οικισμών της Άνδρου, βάσει διεθνούς μεθοδολογίας έτσι ώστε τα ευρήματα να είναι διεθνώς αξιοποιήσιμα (British Library Oral History Methodology)
• η διαμόρφωση μιας εργαλειακής μεθοδολογικής προσέγγισης για τη μελέτη, προστασία και ανάδειξη για συναφή στοιχεία της υλικής και άυλης κληρονομιάς του τοπίου
• η ενίσχυση της ευαισθητοποίησης κατοίκων και επισκεπτών γύρω από την κληρονομιά αυτή και πιθανότατα καλλιέργεια επόμενων δράσεων ανάδειξης της
• η ενίσχυση του τουριστικού προϊόντος της Άνδρου μέσα από τη δημιουργία ψηφιακών ξεναγήσεων με τη βοήθεια των προφορικών μαρτυριών

Χρόνος διεξαγωγής : από. 30/10/2021 έως 30/12/2022

Χώρος διεξαγωγής 

Οι δράσεις θα διεξαχθούν σε ποικίλους χώρους σχετιζόμενους με τα διαφορετικά στάδια όπου προβλέπεται η υλοποίηση τους. Αναλυτικότερα :

• στα σημεία που εντοπίζονται οι εμβληματικές σκάλες
• στις έδρες των τοπικών παραγωγών

• συναντήσεις συνεργασίας : στις έδρες των Πολιτιστικών Συλλόγων στα χωριά

Κοινό στο οποίο απευθύνεται η πρόταση

Στην πραγματικότητα η πρόταση απευθύνεται σε πολλαπλά κοινά. Οι εμπλεκόμενοι αποτελούν ένα πρώτο κοινό, με την έννοια της ενεργούς συμμετοχής τους στο όλο εγχείρημα. Τελικοί αποδέκτες της πρότασης δεν είναι μόνο οι επισκέπτες και οι μόνιμοι κάτοικοι αλλά και όλες οι επί μέρους εμπλεκόμενες ομάδες. Αναλυτικότερα :

• τοπικοί σύλλογοι & οι κοινότητες των χωριών
• ενεργοί αγρότες στις 3 ορεινές περιοχές
• ενεργοί ερευνητές της Άνδρου
• επισκέπτες του νησιού