Δράσεις για το Νερό, τις Πηγές και την Παραδοσιακή Διαχείριση
Νερό, Πηγές και Παραδοσιακή Διαχείριση – Η ανάγκη
Οι πηγές της Άνδρου που αποτελούν πολύτιμα οικοσυστήματα για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, πεδίο επαφής των ανθρώπων με το φυσικό πόρο του νερού, και τοπόσημα τοπικής κουλτούρας, απειλούνται από:
- την αύξηση της θερμοκρασίας και τη μείωση των βροχοπτώσεων
- την εγκατάλειψη παραδοσιακών πρακτικών
- την ανθρώπινη δραστηριότητα (υπερκατανάλωση, γεωτρήσεις, κ.α.)
- την έλλειψη συστηματικής παρακολούθησης και διαχείρισης
Με επιπτώσεις:
- Τη μείωση διαθέσιμου νερού & των επιφανειακών ροών
- Την απώλεια τοπικής χλωρίδας και πανίδας
- Επιπτώσεις στη γεωργία, τη θερμοκρασία και την ποιότητα ζωής
- Την απώλεια της φυσιογνωμίας της Άνδρου
- Την απώλεια της γνώσης διαχείρισης τους και εν τέλει μιας βιώσιμης πρακτικής
Σκοπός μας είναι να διευρυνθεί η μελέτη της σημασίας των πηγών και να αναβιώσει η χρήση, η συντήρηση και η “καλλιέργειά” τους, κινητοποιώντας και εμπνέοντας την τοπική κοινότητα. Το όραμά μας είναι η δημιουργία ενός συνεχούς έργου για τη διαχείριση των υδάτων της Άνδρου, ακολουθώντας τα βήματα του προγράμματος Andros Routes.
Δράσεις του Ερευνητικού Κέντρου Άνδρου
2025 – 2026 «Οι Πηγές της Άνδρου – Ένα Έργο για τη Δημιουργία Κοινοτικού Παρατηρητηρίου» με την υποστήριξη του Cyclades Preservation Fund.
Η δράση ξεκίνησε επίσημα τον Ιούνιο του 2025, με στόχο την καταγραφή, παρακολούθηση και ανάδειξη των φυσικών πηγών της Άνδρου μέσω της δημιουργίας ενός συμμετοχικού Παρατηρητηρίου Πηγών και Επιφανειακών Νερών της Άνδρου. Το έργο υλοποιείται με τη χρηματοδοτική στήριξη του Cyclades Preservation Fund και την επιστημονική υποστήριξη ειδικών στους τομείς της υδρογεωλογίας, μετεωρολογίας και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Το εγχείρημα φιλοδοξεί να αναδείξει την αξία των πηγών του νησιού ως κοινόχρηστων φυσικών και πολιτιστικών αγαθών, ευαισθητοποιώντας ενθαρρύνοντας τη βιώσιμη διαχείριση του νερού με το βοήθεια κοινοτικών εργαλείων παρακολούθησης.
2023 – 2024 «Παραδοσιακές πρακτικές διαχείρισης νερού στον κεντρικό ορεινό όγκο της Άνδρου: Δράσεις καταγραφής, διαφύλαξης ερμηνείας & ανάδειξης» με την υποστήριξη του Cycladic Identity.
Το πρόγραμμα εστιάζει στην καταγραφή, τεκμηρίωση και ανάδειξη των ιστορικών πρακτικών συλλογής και διανομής νερού σε 13 χωριά του του κεντρικού ορεινού όγκου του νησιού. Περιλαμβάνει την αποτύπωση πηγών κι επιφανειακών νερών, καθώς και την έρευνα για τα παραδοσιακά συστήματα κατανομής του νερού. Το έργο αναδεικνύει τη σημασία της τοπικής γνώσης και της σχέσης της κοινωνίας με το νερό, συμβάλλοντας στην προστασία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.
